Šta znače skraćenice na etiketama za motorna ulja: SAE, API i ACEA?
Autor: @dm1N
Datum: August 16, 2019
Comments Off on Šta znače skraćenice na etiketama za motorna ulja: SAE, API i ACEA?
SAE (Society of Automotive Engineers) je Udruženje američkih automobilskih inženjera koje je propisalo sistem klasifikacije motornih ulja prema viskoznim gradacijama koji se koristi u celom svetu.
Prema savremenoj SAE klasifikaciji (SAE J300 od juna 2001.(1)), koja je data u Tabeli 1, motorna ulja su, prema viskoznosti, svrstana u jedanaest gradacija.
Tabela 1. SAE klasifikacija motornih ulja prema SAE J300 – jun 2001.
| SAE
viskozna gradacija |
Maksimalna viskoznost(2), mPas,
na niskim temperaturama |
Maksimalna temperatura pumpabilnosti(3) za viskoznost
60000 mPas |
Kinematička viskoznost(4), mm2/s, na 100°C | Stabilnost na smicanje (HTHS viskoznost) (5)
mPas, min. na 150°C i brzine smicanja pri 106/s-1 |
|
| min. | max. | ||||
| 0W | 6200 na -35 | 60.000 na -40 | 3.8 | – | – |
| 5W | 6600 na -30 | 60.000 na -35 | 3.8 | – | – |
| 10W | 7000 na -25 | 60.000 na -30 | 4.1 | – | – |
| 15W | 7000 na -20 | 60.000 na -25 | 5.6 | – | – |
| 20W | 9500 na -15 | 60.000 na -20 | 5.6 | – | – |
| 25W | 13000 na -10 | 60.000 na -15 | 9.3 | – | – |
| 20 | – | – | 5.6 | <9.3 | 2.6 |
| 30 | – | – | 9.3 | <12.5 | 2.9 |
| 40 | – | – | 12.5 | <16.3 | 2.9(6) |
| 40 | – | – | 12.5 | <16.3 | 3.7(7) |
| 50 | – | – | 16.3 | <21.9 | 3.7 |
| 60 | – | – | 21.9 | <26.1 | 3.7 |
(1) Sve vrednosti su definisane prema ASTM D 3244
(2) ASTM D 5293
(3) ASTM D 4684
(4) ASTM D 445
(5) ASTM D 4683, CEC L-36-A-90 (ASTM D 4741)
(6) Za gradacije 0W-40, 5W-40 i 10W-40
(7) Za gradacije 15W-40, 20W-40, 25W-40 i 40
Prvih šest gradacija odnose se na „zimska ulja”, i imaju oznaku „W” (winter), a ostale četiri gradacije odnose se na letnja ulja.
Motorna ulja koja zadovoljavaju samo zimske ili samo letnje uslove eksploatacije nazivaju se monogradna. Pored monogradnih ulja široku upotrebu imaju multigradna ili višesezonska ulja (kao SAE 5W-40; SAE 10W-40; SAE 15W-40 itd.).
Da bi se definisala primena ulja, klasifikacija motornih ulja prema viskoznosti nije dovoljna jer ne uzima u obzir konstrukcione karakteristike motora, godinu proizvodnje, uslove rada motora i vrstu goriva. Ovi uticajni faktori dati su „servisnom klasifikacijom” koju je propisao Američki institut za naftu (API – American Petroleum Institute).
API servisna klasifikacija deli motorna ulja u dve osnovne grupe i to na:
- Ulja namenjena četvorotaktnim benzinskim motorima koja se koriste u putničkim i lakim teretnim vozilima sa oznakom S (SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SJ, SL, SM i SN) i
- Ulja namenjena visokoopterećenim dizel motorima komercijalnih vozila sa oznakom C (CA, CB, CC, CD, CE, CF-4, CF, CF-2, CG-4, CH-4, CI-4 i CJ-4).
ACEA (Association of Europen Automotive Manufactures) je udruženje evropskih proizvođača vozila koji su se udružili i doneli evropske propise za određivanje nivoa kvaliteta motornih ulja.Članice ACEA su: BMW, DAF, FIAT/IVECO, FORD OF EUROPE; GENERAL MOTORS OF EUROPE, MAN, MERCEDES-BENZ, PSA (Peugeot, Citroen), PORSHE, RENAULT/RVI, ROVER, SAAB, VOLKSWAGEN i VOLVO.
ACEA iz 2016 definisala je motorna ulja sledećih kategorija:
ACEA A/B: ulja za podmazivanje četvorotaktnih benzinskih i dizel motora (High SAPS – ulja koja sadrže visok procenat sulfatnog pepela, fosfora i sumpora)
ACEA C: ulja za podmazivanje četvorotaktnih benzinskih i dizel motora koji poseduju katalizator i filter za sakupljanje čestica (GPF – Gasoline Particle Filter i DPF – Diesel Particle Filter)
ACEA E: ulja za podmazivanje četvorotaktnih dizel motora velikih opterećenja koji rade u teškim uslovima eksploatacije.